«Det er betre å vera litt undertrena enn overtrena,» har eg i årevis skrivi i programmet til utøvarane i den langdistansegruppa eg er trenar for. Ingen av dei har ambisjonar om å bli verdsmeistrar, og slik sett har det ikkje så mykje føre seg å liggja heilt på grensa.
For det er ikkje slik at om ein doblar treningsmengdene, så blir ein dobbelt så god. Formgevinsten ved å auke treningsmengda blir gradvis mindre jo meir ein trenar. Spring vi fem-seks gonger i veka etter eit vettugt program, vil vi få ut ganske så mykje av potensialet. Plussar vi på med enda fleire økter og meir hardtrening, vil mange kunne heva nivået sitt ein god del til, men for alle kjem eit punkt der det flatar ut – og tippar over.
20 mil i veka
I den tida eg satsa og sprang mykje, prøvde eg ei stund å springe 200 km i veka i staden for dei 150-160 som eg vanlegvis brukte å liggja på i gode treningsperiodar. Men dei 4 milene ekstra gjorde ikkje at det gjekk fortare. Snarare førte dei til at både beina og øktene vart tyngre. I konkurransar med god opplading først, kunne eg likevel prestere på om lag same nivå som tidlegare. Investeringa hadde reint prestasjonsmessig ikkje gitt noka avkastning.
Hadde eg investert enda meir, kunne avkastinga fort vorti negativ. Og her er det at vi igjen må sjå for oss eggen med ei slak og ei bratt side. Tippar det først over, går det gjerne veldig bratt og fort nedover, og det kan ta lang tid å komma seg opp att.
For har ein først vorti overtrena, kan det gjerne gå månader og år før overskottet og forma er tilbake. Det er det ikkje berre Petter Northug som har erfart. Til sist må ein gjerne slakke så mykje etter at ein ikkje veit om forma er dårleg fordi ein har trena for mykje eller fordi ein har måtta ta det med ro i så lang tid.
Det er difor langt enklare å gjera noko med det om ein spring dårleg fordi ein er undertrena. Da kan ein berre auke dosene, og sjansen vil vera veldig god for at forma gradvis vil betre seg.
Betre rusta
Held ein seg på undertrena-sida, vil ein òg stå betre rusta mot skadar og sjukdom. Trenar ein på og over grensa, vil det kunne påverke både den hormonelle balansen og immunforsvaret negativt slik at ein blir meir mottakeleg for sjukdom. Og det seier seg mesta sjølv at eg er meir skadeutsett om eg spring 200 i staden for 100 km i veka.
Sjølvsagt må ein våge å nærme seg grensa for å finne ut kor ho går. Og ofte toler vi mykje meir enn vi trur. Kroppen kan trenast opp til å takle mykje om vi berre gir han tid. Eg skal òg vera den første til å vedgå at det gir eit kick å stå høgt der oppe, uovervinneleg, balanserande på eggen.
Men det kan vera greitt å veta at den høgda ein møysameleg har bygd seg opp, kan bli borte i eit jafs om ein gassar på enda litt.
Nok er som oftast betre enn meir enn nok. Optimum slår maksimum. Hald deg på den slake sia av fjellet – med mindre du har veldig lyst til å sjå kor langt du kan nå og samstundes er budd på å finne ut korleis det er å dette ned på skuggesida.
«Det ein møysameleg har bygd opp, kan bli borte i eit jafs»
Artikkelen stod på trykk i Kondis nr. 1 - 2020
